Τελομεράση το κλειδί για τη μη γήρανση του οργανισμού

Με το βραβείο Νόμπελ Ιατρικής και Φυσιολογίας 2009 βραβεύθηκαν τρεις επιστήμονες για τις εργασίες τους στο ένζυμο τελομεράση και την ανακάλυψή τους για το πώς τα χρωμοσώματα προστατεύονται από την αποικοδόμηση κατά την διαίρεση του κυττάρου.

Η τελομεράση επιμηκύνει τα τελομερή (κόκκινο), προστατευτικές δομές στα άκρα των χρωμοσωμάτων


Οι τρεις επιστήμονες είναι: Η Ελίζαμπεθ Μπλάκμπερν, που γεννήθηκε στην Αυστραλία και ανήκει στο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, ο βρετανικής καταγωγής Τζακ Σζόστακ, από το πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και η Κάρολ Γκρέιντερ,από το πανεπιστήμιο Τζον Χόπκινς.

Οι βραβευθέντες με Νόμπελ Ιατρικής το 2009: Carol Greider, Jack Szostak και Elizabeth Blackburn

Η Ελίζαμπεθ Μπλάκμπερν γεννήθηκε το 1948 στην Αυστραλία, έχει όμως αμερικανική υπηκοότητα. Από το 1990 είναι καθηγήτρια Βιολογίας και Φυσιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο.
Η επίσης Αμερικανίδα Κάρολ Γκρέιντερ γεννήθηκε το 1961 στο Σαν Ντιέγκο και από το 1997 είναι καθηγήτρια στο τμήμα Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Τζον Χόπκινς στη Βαλτιμόρη.
Ο Τζακ Σόστακ γεννήθηκε το 1952 στο Λονδίνο, μεγάλωσε στον Καναδά, σήμερα όμως είναι Αμερικανός πολίτης. Από το 1979 εργάζεται στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ και σήμερα είναι καθηγητής Γενετικής στο Γενικό Νοσοκομείο Μασαχουσέτης στη Βοστόνη.
Τι είναι η τελεμοριακή θεωρία

Τελομεράση το κλειδί για τη μη γήρανση των χρωμοσωμάτων
Στην ανακοίνωση της η επιτροπή, αναφέρει ότι οι επιστήμονες έλαβαν το βραβείο για τις εργασίες τους στην τελομεράση, ένα ένζυμο που προστατεύει τα χρωμοσώματα από τη γήρανση. Σύμφωνα με την επιτροπή οι τρεις επιστήμονες "επέλυσαν το μείζον πρόβλημα στη βιολογία", δηλαδή πώς τα χρωμοσώματα αντιγράφτηκαν πλήρως κατά τη διαίρεση του κυττάρου και προστατεύτηκαν από την αποικοδόμηση.

Το ένζυμο τελομεράση μπορεί να αποδειχθεί το κλειδί της αιώνιας νεότητας καθώς εμπλέκεται στην κυτταρική γήρανση, ενώ όπως υπογραμμίζει η επιτροπή για το Νόμπελ, παίζει επίσης καθοριστικό ρόλο στην καρκινοποίηση των κυττάρων.
Τα χρωμοσώματα καθώς αντιγράφονται με την διαδικασία της κυτταρικής διαίρεσης προστατεύονται από την αποδόμηση από τα τελομερή, που είναι δομές που τα προστατεύουν και δημιουργούνται αλλά και διατηρούνται από το ένζυμο της τελομεράσης, το οποίο έχει βαπτιστεί και «ένζυμο της αθανασίας» λόγω του ρόλου του στην κυτταρική γήρανση και στον καρκίνο.
Όταν οι επιστήμονες άρχισαν να καταλαβαίνουν πώς τα χρωμοσώματα αντιγράφονται σε κάθε κυτταρική διαίρεση, ήρθαν αντιμέτωποι με ένα σοβαρό πρόβλημα: ο μηχανισμός που αντιγράφει το DNA δεν μπορεί να φτάσει στο άκρο των μορίων. Αυτό θα σήμαινε ότι τα χρωμοσώματα κονταίνουν σε κάθε κυτταρική διαίρεση, κάτι που γνωρίζαμε ότι δεν συμβαίνει.

Το πρόβλημα λύθηκε τη δεκαετία του 1980, όταν οι τρεις επιστήμονες ανακάλυψαν τα τελομερή και την τελομεράση.

Η τελομεράση διατηρεί τα άκρα των χρωμοσωμάτων στο αρχικό τους μήκος και επιτρέπει έτσι στα κύτταρα να συνεχίζουν να διαιρούνται, αντί να πεθαίνουν λόγω αποσταθεροποίησης των χρωμοσωμάτων.

Για το λόγο αυτό, η πλήρης κατανόηση της λειτουργίας της τελομεράσης θα βοηθούσε στην επιβράδυνση της κυτταρικής γήρανσης, πιστεύουν σήμερα οι επιστήμονες.
Η ανακάλυψη αυτή μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη θεραπειών για διάφορες ασθένειες, συμπεριλαμβανομένων αρκετών μορφών καρκίνου και αναιμίας.
Και οι τρεις κέρδισαν το βραβείο που συνοδεύεται από οικονομικό έπαθλο 10 εκατομμυρίων σουηδικών κορωνών, δηλαδή 1,42 εκατομμύριο δολάρια.

Η τελετή απονομής πραγματοποιείται κάθε χρόνο στις 10 Δεκεμβρίου στη Στοκχόλμη, με εξαίρεση το Nobel Ειρήνης που απονέμεται στο Όσλο της Νορβηγίας.
Πηγή: Physics4u’s