Τι είναι το Ινοαδένωμα…Ένας όγκος που τρομάζει τις νεαρές γυναίκες!

Στην εποχή που η αυτοεξέταση έχει πάρει τη θέση που της αξίζει στις ζωές των γυναικών, ήδη από μικρή ηλικία, η ανακάλυψη κάποιου «εξογκώματος» στο μαστό είναι ιδιαίτερα συχνή… Αυτό δεν αποκλείει βέβαια περιπτώσεις που η εύρεση είναι τυχαία κατά τη διάρκεια τακτικού προληπτικού ελέγχου..
Όπως και να συμβεί όμως η ανησυχία που γεννά, κάθε φορά είναι μεγάλη και σωστά, για να λυθεί, μας οδηγεί στην πόρτα του ιατρού μας… ιδανικά στον οικογενειακό μας ιατρό ή σε χειρούργο – μαστολόγο...

Ας γνωρίσουμε το ινοαδένωμα….

Είναι ο συχνότερος καλοήθης όγκος του μαστού και ανευρίσκεται κυρίως σε νεαρές γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, ιδίως 15-30 ετών και σπάνια σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση. Δεν αποτελεί για νεοπλασία, δεν προκύπτει δηλαδή από υπέρμετρο πολλαπλασιασμό κυττάρων αλλά οφείλεται σε πάχυνση των κυττάρων του μαστού σε μία περιοχή του οργάνου.
Κατά κανόνα πρόκειται για ένα σφαιρικό ογκίδιο, ανώδυνο, σχετικά σκληρό, με ομαλή, λεία επιφάνεια που δε συμφύεται με τους γύρω ιστούς και μετακινείται εύκολα κάτω από το δέρμα. Δεν προκαλεί έκκριση υγρού από τη θηλή.

Αποτελείται από ινώδη και αδενικά στοιχεία που αντίστοιχα προέρχονται από ιστό που προορίζεται για την υποστήριξη του μαστικού αδένα και από υπερπλασία των λοβίων του ίδιου του αδένα.
Μπορεί να υπάρχει ένα μονήρες ογκίδιο σε ένα μαστό όμως δεν είναι σπάνιο να υπάρχουν πολλαπλά ογκίδιο στον ένα ή και στους δύο μαστούς. Γυναίκες με πολλαπλά ινοαδενώματα συνήθως έχουν θετικό οικογενειακό ιστορικό για τέτοιους καλοήθεις όγκους. Το μέγεθός τους συνήθως κυμαίνεται από 1εκ. μέχρι 5εκ. (απλό ινοαδένωμα). Σπάνια μπορεί να ξεπεράσουν τα 5εκ. (γιγαντιαίο ινοαδενώμα), και αυτά εμφανίζονται κυρίως στην εφηβεία γι’αυτό ονομάζονται νεανικά ινοαδενώματα. Παρά το ότι μπορεί να εμφανιστούν οπουδήποτε στον μαστό, η συχνότητα εμφάνισής τους στο άνω έξω τεταρτημόριο του αδένα είναι πιο μεγάλη.

Ένα ινοαδένωμα στη φυσική του πορεία μπορεί να παραμείνει αμετάβλητο, μπορεί να υποστραφεί, να μικρύνει δηλαδή όπως συμβαίνει μετά την εμμηνόπαυση ή αντίθετα να αυξηθεί σε μέγεθος όπως συμβαίνει συχνά στην εγκυμοσύνη και σε μικρότερο βαθμό πριν την έμμηνο ρύση.

Ποιοι παράγοντες σχετίζονται με την ανάπτυξή τους;

Δεν είναι ξεκάθαρη η απάντηση στο ερώτημα αυτό. Γενικά τα ινοαδενώματα φαίνεται να διεγείρονται από τη δράση των οιστρογόνων, της προγεστερόνης και τη γαλουχία. Τα αντισυλληπτικά στις νεότερες γυναίκες και τα σκευάσματα ορμονικής υποκατάστασης σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες έχουν ενοχοποιηθεί ότι συντελούν για την εμφάνισή τους. Επίσης, η λήψη φαρμάκων που καταστέλλουν το ανοσοποιητικό (κορτικοστεροειδή, ανοσοκατασταλτικά), έχει ενοχοποιηθεί για την εμφάνιση πολλαπλών ινοαδενωμάτων.

Πως γίνεται η διάγνωση;

Σε αρκετές περιπτώσεις η παρουσία ενός ινοαδενώματος γίνεται αντιληπτή από την ίδια τη γυναίκα, που ψηλαφά μια διόγκωση στο μαστό, αλλά πολύ συχνά, ιδιαίτερα αν είναι μικρά ή εντοπίζονται βαθιά στο μαστό, αποτελούν τυχαίο εύρημα, κατά τον υπερηχογραφικό ή το μαστογραφικό έλεγχο. Σε κάθε περίπτωση που μια γυναίκα προσέρχεται στον ιατρό με ψηλαφητό μόρφωμα πρέπει αυτό να ελεγχθεί αρχικώς με κλινική εξέταση και απεικονιστικό έλεγχο (υπέρηχο μαστού).
Αν κριθεί αναγκαίο μπορεί να ακολουθήσει βιοψία με λεπτή βελόνη (FNA) ή/και κόπτουσα βελόνα (Core Biopsy) για να επιβεβαιωθεί η καλοήθης φύση του μορφώματος. Για τον απεικονιστικό έλεγχο μπορεί να χρησιμοποιηθεί η μαγνητική τομογραφία μαστών (Breast MRI) αλλά και η κλασσική μαστογραφία.

Και μετά τη διάγνωση του ινοαδενώματος… τι;

Τα ινοαδενώματα που είναι μικρά σε μέγεθος (μικρότερα από 2 εκ.) τα παρακολουθούμε για 4 εξάμηνα με υπέρηχο και κλινική εξέταση ακόμα και όταν η κυτταρολογική εξέταση έχει επιβεβαιώσει ότι δεν υπάρχει κακοήθεια. Εάν δεν αλλάζουν σε μέγεθος, σχήμα και υφή σταματάμε την εντατική παρακολούθηση. Εάν αυξάνονται σε μέγεθος, τα αφαιρούμε χειρουργικά.
Τα ινοαδενώματα που έχουν μέγεθος μεγαλύτερο από 2 εκατοστά σε γυναίκες πριν την εγκυμοσύνη αφαιρούνται χειρουργικά καθώς η πιθανότητα να μεγαλώσουν στην διάρκεια της εγκυμοσύνης και να γίνουν επώδυνα είναι μεγάλη.
Τα ινοαδενώματα που εμφανίζονται σε γυναίκες >30 ετών και έχουν μεγάλο μέγεθος τα ελέγχουμε με βιοψία με κόπτουσα βελόνη (core biopsy) με πολλαπλές λήψεις ιστοτεμαχίων για να επιβεβαιώσουμε ότι δεν είναι φυλλοειδής όγκος (ένα είδος καρκίνου του μαστού).

Γενικά χειρουργική αντιμετώπιση προτείνεται όταν:

• Το ινοαδένωμα αυξάνει γρήγορα σε μέγεθος.
• Το μέγεθος του είναι μεγαλύτερο από 3 εκατοστά.
• Η εμφάνιση τους στο υπερηχογράφημα δεν είναι σαφής.
• Υπάρχουν ενδείξεις ύπαρξης άτυπων κυττάρων σε κυτταρολογική ή ιστολογική εξέταση.
• Έχουμε μεγάλο ινοαδένωμα σε μικρό μαστό που προκαλεί αισθητική παραμόρφωση.
• Η γυναίκα επιθυμεί την αφαίρεση του, για ψυχολογικούς λόγους.

Τα μικρά ινοαδενώματα μπορούν να αφαιρεθούν με μία νέα μη επεμβατική τεχνική «αναρρόφηση με την βοήθεια κενού» (Vacuum Assisted Excision Biopsy).

Υπάρχει κίνδυνος να προκαλέσουν καρκίνο;

Η πιθανότητα κακοήθους εξαλλαγής ενός απλού ινοαδενώματος και η δημιουργία καρκίνου είναι πάρα πολύ μικρή και δεν διαφέρει από την γενική πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του μαστού στα φυσιολογικά κύτταρα του αδένα. Πιο συχνά (και πάλι όμως σπάνια) έχει διαπιστωθεί να υπάρχει καρκίνος, συνήθως λοβιακού τύπου, δίπλα σ’ ένα ινοαδένωμα. Πολύ σπάνια, ιδίως σε γυναίκες μετά τα 40, δεν αποκλείεται ένας όγκος που είχε διαγνωστεί ως ινοαδένωμα, να αποδειχθεί πως ήταν κακοήθης μετά την αφαίρεση του.

Μία γυναίκα που έχει εμφανίσει ινοαδένωμα και έχει επιβαρυμένο οικογενειακό ιστορικό, όπως επίσης οι γυναίκες που σε ιστολογική εξέταση έχουν και άλλες βλάβες του μαζικού αδένα, φαίνεται πως έχουν έναν πιο αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν καρκίνο του μαστού.

Τι πρέπει να θυμόμαστε;

Ακόμη και εάν αποδειχθεί ότι τα μορφώματα στον μαστό μας είναι καλοήθη και δεν χρειάζονται στενή παρακολούθηση, δεν πρέπει να σταματήσουμε τον τακτικό προληπτικό έλεγχο, πάντα με καθοδήγηση από τον οικογενειακό μας ιατρό.
Τα ινοαδενώματα του μαστού δεν αυξάνουν τον κίνδυνο για ανάπτυξη καρκίνου του μαστού, μπορεί όμως να συνυπάρχουν ή να υποκρύπτουν έναν καρκίνο. Γι’ αυτό εάν κάποια στιγμή το μόρφωμα που πιάνουμε στο μαστό μας χρόνια τώρα έχει αλλάξει μέγεθος ή ένα νέο μόρφωμα έχει δημιουργηθεί, θα πρέπει αμέσως να απευθυνθούμε στον οικογενειακό ιατρό, που θα μας βοηθήσει για τον περαιτέρω έλεγχο που θα χρειαστεί.


Το παρόν άρθρο επιμελήθηκε για το Winners Seminars Group από την κ Ευαγγελία Ζαρογιάννη/Στρατιωτική Ιατρός/Ειδικευόμενη Γενική Ιατρός