Το μάθημα της αποτυχίας

«Τα μαθηματικά κάνουν συχνά τους ανθρώπους να αισθάνονται βλάκες. Και είναι αρκετά οδυνηρό να αισθάνεσαι βλάκας», έγραψε πρόσφατα στο περιοδικό Slate, o συγγραφέας και μαθηματικός Ben Orlin.
Καθηγητής μέσης εκπαίδευσης στο Oakland o ίδιος, διατηρεί, επίσης, ένα διάσημο blog που είναι αφιερωμένο στη διδασκαλία των μαθηματικών. Στο άρθρο του περιγράφει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει στο σχολείο, τη συμπεριφορά των αδύναμων μαθητών του και με εξομολογητική διάθεση διαπιστώνει : «Η δική μου αγχωτική και αμυντική αναβλητικότητα με έκανε καλύτερο δάσκαλο».

Πριν διαβάσουμε για ποιο λόγο θεωρεί την αναβλητικότητά του προτέρημα, ας δούμε μερικές παρατηρήσεις του από τη διδασκαλία των μαθηματικών οι οποίες αφορούν, κυρίως, τους αδύναμους μαθητές : «απουσιάζουν συχνά από το μάθημα, χρονοτριβούν, δεν κάνουν ερωτήσεις, δεν κρατούν σημειώσεις. Προσπαθούν να αποτύχουν ; » αναρωτιέται. Αν και έχει μια εξήγηση για αυτήν τη συμπεριφορά : «η πιο ισχυρή αιτία που εξηγεί αυτήν την αυτοκαταστροφική συμπεριφορά είναι, στην ουσία, η αποστροφή του ανθρώπου προς τον πόνο.
Τα μαθηματικά κάνουν τους ανθρώπους να αισθάνονται ηλίθιοι και αυτό το αίσθημα προκαλεί πόνο. Είναι δύσκολο να το συνειδητοποιήσει κάποιος αν δεν το έχει βιώσει από πρώτο χέρι. Ευτυχώς, εγώ το ένιωσα, αν και όταν βρισκόμουν σε αυτήν την κατάσταση δεν αισθανόμουν τόσο τυχερός», λέει.

Στη συνέχεια αναφέρεται στη δική του συνάντηση με την αποτυχία. Όλα ξεκίνησαν όταν θέλησε, πρόσφατα, ως καθηγητής μαθηματικών να παρακολουθήσει ένα σεμινάριο στην Τοπολογία.

«Η αποτυχία μου ξεκίνησε σταδιακά, αθόρυβα όπως ξεκινά σε όλους. Αντέγραφα επιμελώς τις σημειώσεις των συναδέλφων μου, αλλά αισθανόμουν ότι αρκετά από όσα αντίκριζα μπροστά μου ήταν ασαφή και δεν τα κατανοούσα. Ήξερα ότι, μέρα με την ημέρα, τα κενά που είχα στο μάθημα αυξάνονταν αλλά δεν μπορούσα να τα εντοπίσω. Περίμενα υπομονετικά τη στιγμή που ένα ταρακούνημα θα έβαζε όλα τα χαμένα κομμάτια του παζλ στη θέση τους.
Στην πραγματικότητα δεν ζήτησα βοήθεια από κανέναν (ήμουν τρομοκρατημένος από τη ρετσινιά του “ηλίθιου”). Έτσι κύλησε ο χρόνος με μικρές εκλάμψεις κατανόησης, μέχρι να συνειδητοποιήσω την αποτυχία μου».

Το βίωμα της αποτυχίας τον βοήθησε, πάντως, να κατανοήσει πώς ακριβώς αισθάνονται σήμερα οι αδύναμοι μαθητές του, αφού κάθε στοιχείο και σύμπτωμα της συμπεριφοράς τους λειτουργεί σαν καθρέφτης του παλιού του εαυτού.
Σε αυτούς αναγνωρίζει, χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια, το φόβο να κάνουν ερωτήσεις, την αδυναμία τους να κατανοήσουν το μάθημα, τη δυσκολία τους να ζητήσουν τη βοήθεια του δασκάλου, τη διάθεση να δικαιολογούν τον εαυτό τους και να ρίχνουν το φταίξιμο στους άλλους, τον πανικό στην αναμονή της αξιολόγησής τους από το δάσκαλο και πολλά άλλα.

«Όταν έρχεται η στιγμή να αντιμετωπίσουμε τις ελλείψεις μας και να εκτεθούμε στους δασκάλους και τους συμμαθητές μας, ο πανικός μας αναγκάζει να οχυρωθούμε πίσω από μια αμυντική συμπεριφορά», λέει ο Ben Orlin. Και καταλήγει : «Η αποτυχία στα μαθηματικά θα έπρεπε να είναι όπως κάθε άλλη αποτυχία : δυσάρεστη αλλά και διδακτική.
Τελικά είμαι ευγνώμων για τη δική μου αποτυχία. Ακριβώς, όπως οι ψυχαναλυτές δεν εξασκούν το επάγγελμά τους αν δεν ψυχαναλυθούν οι ίδιοι, έτσι και οι μαθηματικοί δεν θα έπρεπε να μπαίνουν στην τάξη αν δεν έχουν νιώσει, έστω μια φορά, το αίσθημα της αποτυχίας και του “βλάκα” που δεν καταλαβαίνει τα μαθηματικά».

Πηγή :Συγγραφέας: Γιώργος Καρουζάκης,περιοδικό Slate