Σκλήρυνση κατά πλάκας και κορεσμένα λίπη

Η σκλήρυνση κατά πλάκας ή πολλαπλή σκλήρυνση (ΣΚΠ) είναι ένα αυτοάνοσο νόσημα που πλήττει το κεντρικό νευρικό σύστημα, δηλαδή τις περιοχές του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού.

Κυρίως όμως είναι ένα νόσημα των νέων, αφού χτυπάει κυρίως την ηλικιακή ομάδα 20 με 40 ετών, ενώ δείχνει σαφή προτίμηση στο γυναικείο φύλο, πλήττοντας διπλάσιες γυναίκες απ’ ό,τι άνδρες.

Επειδή ο εγκέφαλος και ο νωτιαίος μυελός έχουν τόσο μεγάλο έλεγχο πάνω στο πώς λειτουργεί το σώμα, η Σκλήρηνση κατα πλάκας (ΣΚΠ), μπορεί να προκαλέσει πολλά συμπτώματα σε όλο το σώμα, ανάλογα με το πού εμφανίζονται οι ουλές. Σημαντικά συμπτώματα περιλαμβάνουν:

Αισθητηριακή αλλαγή στα άκρα
Οπτική νευρίτιδα
Συμπτώματα όπως αδυναμία, σπασμός και παραπληγία
Διπλωπία ή πυρηνική οφθαλμοπληγία
Δυσκολίες στο βάδισμα
Διαταραχή της ουροδόχου κύστης / του εντέρου, ίλιγγος ή πόνος

Άλλα ασαφή συμπτώματα, όπως κόπωση ή γνωστική δυσκολία, μπορεί να εμφανιστούν με το χρόνο και μπορεί να συσχετιστούν με την παθολογική εξέλιξη.

Ποια είναι η αιτία της σκλήρυνσης κατά πλάκας;

Είναι μια σύνθετη ασθένεια με πολλούς παράγοντες που συμβάλλουν. Επομένως, τα ακριβή αίτια της, εξακολουθούν να είναι άγνωστα.

Είναι γνωστό ότι υπάρχουν γενετικοί παράγοντες και περιβαλλοντικοί παράγοντες. Οι γενετικοί παράγοντες έχουν εκτιμηθεί ότι συνεισφέρουν περίπου 25%.

Αυτά είναι καλά νέα!

Το 75% του κινδύνου της ΣΚΠ είναι περιβαλλοντικό,

Δηλαδή στρες, τοξικής μόλυνσης, κλπ.

Αλλά τι γίνεται με τη διατροφή;

Έρευνα που χρονολογείται από τη δεκαετία του 1940 έδειξε ότι τα ποσοστά αυξήθηκαν μετά τον πόλεμο. Κάποιοι επιστήμονες και νευρολόγοι πίστευαν ότι η διανομή τροφίμων μπορεί να συνέβαλε σε αυτό.

Επομένως, σχεδιάστηκαν μελέτες για να διαπιστωθεί εάν υπάρχει σχέση μεταξύ των αναφερόμενων τροφίμων (βούτυρο, τυρί, κρέας κλπ.) και των ποσοστών / σοβαρότητας της ΣΚΠ.

Σε δύο μελέτες, που δημοσιεύθηκαν αμέσως μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο, αναφέρθηκε στη Νορβηγία μια άμεση σχέση της πρόσληψης κορεσμένων λιπαρών.

Αρκετές μεταγενέστερες μελέτες ανέφεραν παρόμοια ευρήματα στο Μεξικό και το Ισραήλ .

Μια μελέτη το 1974, στην οποία συμμετείχαν 20 χώρες, ανέφερε ότι τα υψηλότερα ποσοστά ΣΚΠ συσχετίστηκαν με υψηλότερη πρόσληψη κρέατος, αυγών, γάλακτος, βουτύρου, ζάχαρης και λίπους συνολικά.

Μετά από αυτό υπήρξε ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο που δημοσιεύτηκε το 1986 με τίτλο:

Πολλαπλή σκλήρυνση, γεωγραφικό πλάτος και διατροφικό λίπος: είναι το χοιρινό ο σύνδεσμος που λείπει;

Η μελέτη αυτή απέδειξε και πάλι μια πολύ σημαντική σχέση μεταξύ των ποσοστών ΣΚΠ και των υψηλών λιπαρών προσλήψεων, και συγκεκριμένα της κατανάλωσης χοιρινού κρέατος.

Τρεις πιο προηγμένες μελέτες δημοσιεύθηκαν στη δεκαετία του 1990.

Μια μεγάλη, αμερικανική μελέτη εξέτασε πολλές πτυχές του τρόπου ζωής (46 συνολικά) σε σχέση με την σκλήρυνση κατά πλάκας.

Οι δύο πιο σημαντικοί παράγοντες ήταν η υψηλή κατανάλωση κρέατος και η διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε γαλακτοκομικά / χαμηλά ψάρια.

Ακολούθησε μία από τις μεγαλύτερες μελέτες μέχρι σήμερα, στις οποίες συμμετείχαν 36 χώρες.

Για άλλη μια φορά, το υψηλό διαιτητικό λίπος και ιδιαίτερα τα κορεσμένα λίπη (κρέας, τυρί, βούτυρο κ.λπ.) συνδέθηκαν έντονα με τα ΣΚΠ.

Αυτές οι δύο μελέτες ακολουθήθηκαν από μια μελέτη από τον Καναδά η οποία ανέφερε ότι εκείνοι που είχαν ΣΚΠ έτρωγαν περισσότερο ζωικό λίπος από αυτούς που δεν είχαν.

Επιπλέον, εκείνοι που έχουν ΣΚΠ, τείνουν να καταναλώνουν λιγότερες φυτικές πρωτεΐνες (καρύδια, όσπρια κλπ.),

Λιγότερες ίνες (όλα τα μη επεξεργασμένα φυτά),

Λιγότερη βιταμίνη C και κάλιο (φρέσκα φρούτα και λαχανικά).

Μια πρόσφατη μελέτη, αυτή τη φορά σε παιδιά με ΣΚΠ, που προσελήφθησαν από 11 περιοχές σε όλες τις ΗΠΑ,

έδειξε ότι κάθε αύξηση κατά 10% της συνολικής κατανάλωσης λιπών συνδέεται με αύξηση κατά 56% του κινδύνου υποτροπής!!!

Κάθε αύξηση κατά 10% στην κατανάλωση κορεσμένων λιπαρών συσχετίστηκε με μια μαζική αύξηση του κινδύνου υποτροπής κατά 237%!!!

Αντιστρόφως, κάθε φλιτζάνι λαχανικών συσχετίστηκε με 50% μειωμένο κίνδυνο υποτροπής.

Ομοίως, οι μελέτες που χρονολογούνται από το 1963 δείχνουν υψηλότερες συγκεντρώσεις κορεσμένου λίπους στον ιστό του εγκεφάλου ατόμων με ΣΚΠ, σε σύγκριση με εκείνους χωρίς.

Επιπλέον, υπάρχει μια σειρά μελετών που έχουν αποδείξει χαμηλότερα επίπεδα αντιοξειδωτικών στο αίμα εκείνων με ΣΚΠ σε σύγκριση με εκείνων χωρίς.

Σημαντικές πηγές αντιοξειδωτικών είναι φρούτα, λαχανικά, καρύδια, σπόροι, φύκια, φύτρα και βότανα / μπαχαρικά.

Ο Dr. Roy Swank, νευρολόγος που δημοσίευσε σχεδόν 300 επιστημονικές εργασίες, εργάστηκε σε πολλά κορυφαία ινστιτούτα νευρολογίας (μέχρι την ηλικία των 94 ετών) και έζησε ως τα 99!

ήταν ένας από τους πρώτους που πίστευε ότι υπήρχε μια σύνδεση μεταξύ της διατροφής, ειδικά των κορεσμένων ζωικών λιπών και της ΣΚΠ.

Ως εκ τούτου, πραγματοποίησε μερικές από τις πρώτες μελέτες που συσχετίζουν τα ποσοστά ΣΚΠ με κορεσμένη πρόσληψη ζωικού λίπους.

Με βάση τη δική του έρευνα και τις δικές του ιδέες, ο Swank ήταν ο πρώτος που έβαλε αυτή τη συσχέτιση στη δοκιμή.

Σε ομάδα 144 ατόμων με ΣΚΠ τους ζήτησε να ακολουθήσουν μια διατροφή πολύ χαμηλή σε κορεσμένα λιπαρά (15 γρ. / Ημέρα, που ισοδυναμεί με 35γρ τυριού.

Ο Swank δημοσίευσε τα αποτελέσματά στα 3,5 χρόνια, 5 χρόνια, 7 χρόνια, 20 χρόνια, 34 χρόνια και 50 χρόνια μετά την έναρξη της μελέτης.

Αυτό απο μόνο του είναι ένα αξιοσημείωτο επίτευγμα - οι περισσότερες μελέτες διατροφής διαρκούν λίγες εβδομάδες ή μήνες!

Περαιτέρω, ο Swank δημοσίευσε σε μερικά από τα σημαντικότερα ιατρικά περιοδικά.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι για εκείνους που συμμορφώθηκαν με τη δίαιτα με χαμηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά, το 95% παρέμεινε σωματικά ενεργό!!!

Ωστόσο, για όσους δεν συμμορφώθηκαν με τη διατροφή, μόνο το 7% παρέμεινε σωματικά ενεργό.

Το 20% πέθανε από σκλήρυνση κατά πλάκας στη συμμορφούμενη ομάδα, ενώ το 80% όσων δεν συμμορφώθηκαν με τη δίαιτα απεβίωσαν από τις αιτίες της ΣΚΠ.

Σχολιάζοντας το έργο του Swank στο περιοδικό Canadian Journal of Neurological Sciences, ένας ακτινολόγος έγραψε:

«Τα αποτελέσματα της 34χρονης μελέτης που δημοσίευσε στο The Lancet το 1990 παραμένουν ως η ,πιο αποτελεσματική θεραπεία της σκλήρυνσης κατά πλάκας που αναφέρθηκε ποτέ στη βιβλιογραφία από ομότιμους κριτές».

Υπάρχει έλλειψη διαιτητικών δοκιμών, αλλά το έργο του Swank δεν στέκεται μόνο του.

Μια τριετής δοκιμή στο Ηνωμένο Βασίλειο που ονομάζεται Δράση στην Έρευνα στα κράτη μέλη (ARMS) έδειξε ότι εκείνοι με ΣΚΠ που ήταν σε θέση να μειώσουν τα κορεσμένα λίπη αυξάνοντας τα πολυακόρεστα λιπαρά και τα αντιοξειδωτικά δεν επιδεινώθηκε η κατάστασή τους, ενώ όσοι δεν άλλαξαν τη διατροφή τους επιδεινώθηκαν.

Δύο μικρές και πιο πρόσφατες μελέτες κατέδειξαν μειωμένες επιπλοκές και αναπηρίες όταν αυτοί με ΣΚΠ μειώνουν την πρόσληψη κορεσμένων λιπών και αυξάνουν την πρόσληψη ωμέγα-3.

Yπάρχουν διατροφικές οδηγίες σχετικά με την διατήρηση της καλής υγείας αλλά και την αποφυγή της παχυσαρκίας που φαίνεται να επιβαρύνει την κατάσταση. Αυτές συνοψίζονται στα εξής:

Tο ηλιέλαιο και το έλαιο σόγιας ίσως να είναι ευεργετικά λόγω των πολυσκόρεστων λιπαρών οξέων που περιέχουν. Καταναλώστε τα ωμά, όχι στο τηγάνισμα! Δοκιμάστε επίσης και το έλαιο από λιναρόσπορο ή προσθέστε τον σπόρο σπασμένο στα γεύματά σας.
Ακολουθήστε μια διατροφή χαμηλή σε λίπος. Αποφύγετε τα κορεσμένα λιπαρά (λίπος κρέατος, τηγανιτά κλπ) και τα πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα.
Καταναλώστε τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες.
Περιορίστε την κατανάλωση αλκοόλ και κόψτε το κάπνισμα. Σε ιδιαίτερες περιπτώσεις προτιμήστε ένα ποτήρι κόκκινο κρασί.
Φροντίστε όσο το δυνατό να καταναλώνετε βιολογικά προϊόντα.
Επιλέξτε τυριά χαμηλά σε λιπαρά και αλάτι αν παρουσιάζετε οιδήματα (π.χ. ανθότυρο)
Επιλέξτε ψάρια πλούσια σε ω – 3 λιπαρά οξέα, π.χ. μπακαλιάρος, σαρδέλες, τόνος (όχι σε λάδι), γλώσσα, σολομός, ρέγκα ,κολιός, πέρκα, μύδια, μαρίδα). Συμπληρωματικά μπορείτε να καταναλώσετε οστρακοειδή (αστακός, μύδια). Αποφύγετε την κατανάλωση ψαριών ιχθυοτροφείου καθώς και τα είδη: ξιφίας και καρχαρίας καθώς περιέχουν μεθυλικό υδράργυρο.

Βλέπουμε λοιπόν, να επιβεβαιώνεται διαρκώς η ρήση του κορυφαίου Ιατρού της ανθρωπότητος:

«Κάνε το Φαγητό το Φαρμακό σου»



BIBΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

Davidson A, Diamond B. Autoimmune diseases. N Engl J Med. 2001 Aug 2;345(5):340-50. Review.

Swank, R.L. Multiple sclerosis (a correlation of its incidence with dietary fat) . Am J Med Sci. 1950;220:421.

Swank, R.L. et al, Multiple sclerosis in rural Norway (its geographic and occupational incidence in relation to nutrition) . N Engl J Med. 1952;246:721.

Alter, M. Multiple sclerosis in Mexico. Arch Neurol. 1970;23:451.

Leibowitz, U., Kahana, E., Alter, M. The changing frequency of multiple sclerosis in Israel. Arch Neurol. 1973;29:107.

Knox EG. Foods and diseases. Br J Prev Soc Med. 1977 Jun;31(2):71-80.

Nanji AA, Narod S. Multiple sclerosis, latitude and dietary fat: is pork the missing link? Med Hypotheses. 1986 Jul;20(3):279-82.

Lauer K. The risk of multiple sclerosis in the U.S.A. in relation to sociogeographic features: a factor-analytic study. J Clin Epidemiol. 1994 Jan;47(1):43-8.

Esparza ML, Sasaki S, Kesteloot H. Nutrition, latitude, and multiple sclerosis mortality: an ecologic study. Am J Epidemiol. 1995 Oct 1;142(7):733-7.

Ghadirian P, Jain M, Ducic S, Shatenstein B, Morisset R. Nutritional factors in the aetiology of multiple sclerosis: a case-control study in Montreal, Canada. Int J Epidemiol. 1998 Oct;27(5):845-52.

Azary S, Schreiner T, Graves J, Waldman A, Belman A, Guttman BW, Aaen G, Tillema JM, Mar S, Hart J, Ness J, Harris Y, Krupp L, Gorman M, Benson L, Rodriguez M, Chitnis T, Rose J, Barcellos LF, Lotze T, Carmichael SL, Roalstad S, Casper CT, Waubant E. Contribution of dietary intake to relapse rate in early paediatric multiple sclerosis. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 2017 Oct 9. pii: jnnp-2017-315936.

Hon GM, Hassan MS, van Rensburg SJ, Abel S, van Jaarsveld P, Erasmus RT, Matsha T. Red blood cell membrane fluidity in the etiology of multiple sclerosis. J Membr Biol. 2009 Dec;232(1-3):25-34.

BAKER RW, THOMPSON RH, ZILKHA KJ. Fatty-acid composition of brain lecithins in multiple sclerosis. Lancet. 1963 Jan 5;1(7271):26-7.

Socha K, Kochanowicz J, Karpinska E, Soroczynska J, Jakoniuk M, Mariak Z, Borawska MH. Dietary habits and selenium, glutathione peroxidase and total antioxidant status in the serum of patients with relapsing-remitting multiple sclerosis. Nutr J. 2014 Jun 18;13:62.

Swank RL, Goodwin J. Review of MS patient survival on a Swank low saturated fat diet. Nutrition. 2003 Feb;19(2):161-2.

Kadoch MA. Is the treatment of multiple sclerosis headed in the wrong direction? Can J Neurol Sci. 2012 May;39(3):405.

Fitzgerald G, Harbige LS, Forti A, Crawford MA. The effect of nutritional counselling on diet and plasma EFA status in multiple sclerosis patients over 3 years. Hum Nutr Appl Nutr. 1987 Oct;41(5):297-310.

Nordvik I, Myhr KM, Nyland H, Bjerve KS. Effect of dietary advice and n-3 supplementation in newly diagnosed MS patients. Acta Neurol Scand. 2000 Sep;102(3):143-9.

Weinstock-Guttman B, Baier M, Park Y, Feichter J, Lee-Kwen P, Gallagher E, Venkatraman J, Meksawan K, Deinehert S, Pendergast D, Awad AB, Ramanathan M, Munschauer F, Rudick R. Low fat dietary intervention with omega-3 fatty acid supplementation in multiple sclerosis patients. Prostaglandins Leukot Essent Fatty Acids. 2005 Nov;73(5):397-404.

Yadav V, Marracci G, Kim E, Spain R, Cameron M, Overs S, Riddehough A, Li DK, McDougall J, Lovera J, Murchison C, Bourdette D. Low-fat, plant-based diet in multiple sclerosis: A randomized controlled trial. Mult Scler Relat Disord. 2016 Sep;9:80-90.

Li MP, Jelinek GA, Weiland TJ, Mackinlay CA, Dye S, Gawler I. Effect of a residential retreat promoting lifestyle modifications on health-related quality of life in people with multiple sclerosis. Qual Prim Care. 2010;18(6):379-89.

Hadgkiss EJ, Jelinek GA, Weiland TJ, Rumbold G, Mackinlay CA, Gutbrod S, Gawler I. Health-related quality of life outcomes at 1 and 5 years after a residential retreat promoting lifestyle modification for people with multiple sclerosis. Neurol Sci. 2013 Feb;34(2):187-95.