Γιατί γερνάμε και αρρωσταίνουμε και τι μπορούμε να κάνουμε για να τα αναστείλλουμε.

Σήμερα η επιστήμη μπορεί να απαντήσει με μεγαλύτερη ακρίβεια για τους μηχανισμούς που είναι υπεύθυνοι για την γήρανσή μας και μας οδηγούν στην φθορά.


Τον Δεκέμβριο του 2009 το Νόμπελ της ιατρικής μοιράστηκαν 3 επιστήμονες που έλυσαν ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της βιολογίας σχετικά με την αντιγραφή και την προστασία των χρωμοσωμάτων και οι γνώσεις που προέκυψαν από τις ανακαλύψεις αυτές, μας επιτρέπουν να εμβαθύνουμε στη λειτουργία του DNA και να κατανοήσουμε τους μηχανισμούς που προκαλούν τις νόσους γενικά, τη φθορά και το γήρας.
Σύμφωνα λοιπόν με όλα όσα γνωρίζουμε σήμερα, από τη στιγμή, ήδη, της σύλληψης του, κάθε ανθρώπινος οργανισμός, ξεκινάει μια πορεία στο χρόνο που τον οδηγεί προς τη γήρανση του και φυσικά τελικά στο θάνατο.

Τα κύτταρά μας δεν παραμένουν τα ίδια κατά τη διάρκεια της ζωής μας, αλλά διαιρούνται συνεχώς και αντικαθιστούν όσα φθείρονται. Η συχνότητα της διαίρεσης και της αντικατάστασης διαφέρει μεν, αλλά οι διαιρέσεις και οι αντικαταστάσεις αυτές δεν μπορούν να συμβαίνουν επ’ άπειρο γιατί υπάρχει ένα όριο, που ονομάζεται όριο του Hayflick (από τον επιστήμονα που το ανακάλυψε το 1961) και το οποίο, όπως είναι προφανές, προσδιορίζει και τη διάρκεια ζωής μας.
Σε κάθε διαίρεση που κάνουν τα κύτταρά μας γερνούν και πλησιάζουν όλο και πιο πολύ το όριο τους. Για παράδειγμα τα δερματικά κύτταρα ενός βρέφους, μπορούν να πολλαπλασιαστούν 80-90 φορές ακόμη, ενώ τα δερματικά κύτταρα ενός ενήλικα ηλικίας 70 ετών, μπορούν να πολλαπλασιαστούν πλέον μόνο 20-30 φορές.

Το πιό σημαντικό όμως, που προέκυψε από τις νεώτερες ανακαλύψεις, είναι ότι μετά από κάθε κυτταρική διαίρεση τα κύτταρά μας δεν είναι ίδια με το κύτταρο από το οποίο προήλθαν, αλλά είναι πιο γερασμένα και έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να αρρωστήσουν και να πεθάνουν. Αυτό, άλλωστε, είναι σύμφυτο με την ίδια την δημιουργία σε συμπαντικό επίπεδο και αυτή καθ` εαυτή την πεμπτουσία της ύπαρξής μας, αφού όλα, συντιθέμενα σε ενιαία μονάδα-οντότητα (από το "χάος" στην "τάξη"), γεννιούνται για να μπουν αμέσως σε διαλυτική πορεία, παράγοντας άλλα, καθώς τείνουν προς την απώλεια (από την "τάξη" προς το "χάος").

Ο μηχανισμός που ρυθμίζει την προϊούσα γήρανση των κυττάρων μας βρίσκεται στην άκρη των χρωμοσωμάτων και συγκεκριμμένα στο σωματίδιο που ονομάζεται τελομερές. Το κάθε τελομερές, κατά τη σύλληψη του ανθρώπου, έχει μήκος 15.000 μονάδες (βάσεις).
Σε κάθε διαίρεση ένα μέρος από αυτές τις βάσεις δεν αντιγράφεται και έτσι σταδιακά το μήκος των τελομερών μειώνεται. Σε κάθε διαίρεση του κυττάρου, τα τελομερή μικραίνουν, μέχρι τελικά να χάσει το κύτταρο τη δυνατότητα να πολλαπλασιάζεται και τελικά να πεθαίνει. Ένα μεγάλο μέρος του σώματος των τελομερών χάνεται κατά τη διάρκεια της εμβρυικής περιόδου, έτσι ώστε στη γέννησή μας το μήκος των τελομερών των χρωμοσωμάτων μας έχει ήδη μειωθεί στις 10.000.

Κατά τη διάρκεια της ζωής μας, καθώς τα κύτταρα διαιρούνται, το μήκος των τελομερών συνεχίζει να μειώνεται και όταν φτάσει στις 5.000 τότε πεθαίνουμε. Και για να το κάνουμε αυτό κάπως πιο περιγραφικό, μπορούμε να πούμε, ότι αν παρομοιάσουμε όλη μας τη ζωή σαν ένα "φιλμ" συγκεκριμμένης διάρκειας, το μισό "παίζεται" μέσα στη κοιλιά της μάνας μας, όπου χρονικά και συνειδησιακά για μας μετράει ελαχιστότατα, αλλά αντιπροσωπεύει την μακρότατη περίοδο της οντογονικής μας εξέλιξης (από ψάρι, ερπετό, θηλαστικό και στο τέλος άνθρωπος) και μόνο το υπόλοιπο μισό μένει για να το ζήσουμε στον "αισθητό κόσμο".

Από όλα αυτά, που έχουν γίνει γνωστά τα τελευταία χρόνια, γίνεται φανερό, ότι τα τελομερή είναι ένας προστατευτικός μηχανισμός που προωθεί την σταθερότητα του DNA μας και ότι η φθορά τους είναι ένας κεντρικός παράγοντας στην πρόκληση του γήρατος, έτσι ώστε η μείωση του μήκους των τελομερών να αναδεικνύεται ως κύριος προγνωστικός δείκτης για την ανάπτυξη και την πορεία των νοσημάτων, συμπεριλαμβανομένων και διαφόρων μορφών καρκίνου. Το σώμα μας όμως έχει ένα ένζυμο που αναστέλει τη συρρίκνωση των τελομερών και αυτό είναι η τελομεράση.
Τα τελομερή δημιουργούνται και διατηρούνται ακέραια, όσο είναι δυνατόν, από το ένζυμο αυτό της τελομεράσης, το οποίο έχει ονομαστεί και «ένζυμο της αθανασίας» λόγω του ρόλου του αυτού στην κυτταρική γήρανση και στον καρκίνο. Η τελομεράση επιμηκύνει τα τελομερή, επιβραδύνει και είναι πιθανό να αναστέλλει τη γήρανση των κυττάρων.
Πρόσφατες έρευνες μας δείχνουν ότι παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής μας επηρεάζουν αρνητικά τη δράση της τελομεράσης. Αλλαγές στο τρόπο ζωής μας αυξάνουν σημαντικά τη δράση της τελομεράσης και ενισχύουν τους διορθωτικούς μηχανισμούς στα ανθρώπινα κύτταρα.

Μερικοί από τους παράγοντες που ενεργοποιούν τη δράση της τελομεράσης είναι:

- Η διατήρηση χαμηλών επιπέδων Ομοκυστεΐνης, που ο προσδιορισμός της μας δείχνει και το βαθμό του οξειδωτικού στρες.
- Η βιταμίνες C, Ε
- Η σωματική άσκηση
- H Υπεροξειδική Δισμουτάση (SOD), που είναι και ένα πολύ ισχυρό φυσικό αντιοξειδωτικό ένζυμο που παράγεται στο εσωτερικό των κυτττάρων μας.

Με τα όσα μέχρι τώρα εξετέθησαν, η ευρεία χρήση ουσιών, όπως φυσικών αντιοξειδωτικών, που ενισχύουν τη δράση της τελομεράσης και ένας φυσικός τρόπος ζωής είναι σημαντικά βήματα για την επίτευξη της βέλτιστης δυνατής υγείας και αναστολής των μηχανισμών φθοράς και γήρανσής μας.



πηγή.viosyn.gr